A Segunda Guerra Mundial e a Configuración da Orde Global

Fases Iniciais da Guerra e Expansión do Conflito

A Guerra Lóstrego (Blitzkrieg)

A **Guerra Lóstrego** (Blitzkrieg) foi a táctica empregada por Alemaña para invadir **Polonia** en só un mes. Francia iniciou, con axuda británica, unha ofensiva no Sarre, pero fracasou. A URSS, pola súa parte, aproveitou a conxuntura para atacar **Finlandia**, pero topou coa resistencia do exército finlandés. Alemaña atacou **Dinamarca** e **Noruega** para asegurar o abastecemento do ferro noruegués e o control do Mar do Norte. A ofensiva naval británica fracasou. Isto provocou a dimisión de Chamberlain, e **Winston Churchill** converteuse en primeiro ministro inglés e anunciou que non cedería na súa resistencia.

A Guerra do Pacífico

Xapón era unha gran potencia do Pacífico. O emperador era unha figura simbólica e o Goberno estaba controlado por militares dirixidos polo xeneral Tojo. En resposta, Xapón atacou o 7 de decembro de 1941 a base estadounidense de **Pearl Harbor**. Isto significou a **entrada de Estados Unidos na guerra** no bando aliado.

A Nova Orde Nazi e as Respostas Sociais

A Nova Orde Nazi

Nos territorios ocupados, o Goberno nazi implantou unha política de **explotación económica** e **represión política**, e perseguiu sistematicamente os xudeus. Opositores e xudeus foron encerrados en **campos de concentración** e **campos de exterminio**, onde asasinaron millóns de persoas.

O Colaboracionismo

A nova orde que **Hitler** instaurou nos países ocupados durante a guerra foi apoiada por unha minoría: os **colaboracionistas**, que aceptaron a ocupación e colaboraron activamente con el. Algúns compartían a **ideoloxía nazi**, outros fixérono por temor á extensión do **comunismo**, e houbo tamén quen colaborou por mero oportunismo.

A Resistencia

Nos países sometidos polos nazis apareceu a **Resistencia**, un movemento patriótico de rexeitamento á ocupación alemá. A súa condición de **clandestinidade** impediu, salvo excepcións, que se convertese nun movemento de masas.

O Impacto Tecnolóxico e a Guerra Fría

Armas Convencionais e Nucleares

Ao terminar a Segunda Guerra Mundial, as dúas **superpotencias** dispoñían dunha enorme variedade de armas convencionais: tanques, avións de combate, helicópteros, submarinos… Pero o emprego de armas non convencionais foi o que converteu nunha ameaza moi grave na **Guerra Fría** (bombas atómicas).

O Temor a un Ataque Nuclear

O temor a un ataque con armas **nucleares** estivo presente na vida dos cidadáns de moitos países durante a Guerra Fría. O Servizo de Defensa Civil de Estados Unidos publicou folletos en que explicaba como protexerse da radiación. Recomendábase construír un refuxio nas vivendas, preferiblemente nun soto, onde se contase con alimentos non perecedoiros e auga para 14 días.

A Configuración do Bloque Occidental

O Bloque Occidental ou Capitalista

Estados Unidos asegurou o seu dominio na maioría dos países de Europa Occidental. A excepción de España e Portugal, neses países establecéronse sistemas políticos **democráticos** con modelo económico **capitalista** ou de mercado.

O bloque occidental vertebrouse arredor de 3 grandes eixes:

• A **Doutrina Truman** ou doutrina de contención.
• O Programa de Reconstrución Europeo, coñecido como **Plan Marshall**.
• A **Organización do Tratado do Atlántico Norte** (OTAN).

Definicións Clave da Historia Contemporánea

Termos da Segunda Guerra Mundial e o Holocausto

• Eixe Berlín-Roma: Era o bando belixerante que loitaba contra os **Aliados**, integrado e liderado por **Alemaña**, o **Imperio de Xapón** e o **Reino de Italia**, ademais da axuda doutros países.
• Conferencia de Múnich: Aprobaron a incorporación dos **Sudetes** (pertencentes a Checoslovaquia) a **Alemaña**, debido a que a maior parte dos seus habitantes eran de fala alemá. Ningún representante de Checoslovaquia estivo presente. O **Reino Unido** e **Francia** mostráronse complacentes e consideraron este acordo como unha revisión parcial do **Tratado de Versalles**.
• ***Blitzkrieg***: É o nome popular que recibe unha **táctica militar de ataque** que implica un bombardeo inicial, seguido do uso de forzas móbiles atacando con velocidade e sorpresa para impedir que un inimigo poida levar a cabo unha defensa coherente.
• Afrika Korps: Foi unha forza militar alemá enviada ao norte de África en 1941 como respaldo das tropas italianas que estaban sendo derrotadas polos británicos durante a **Segunda Guerra Mundial**.
• Nova Orde Nazi: Foi un termo político creado polos propagandistas da **Alemania Nacionalsocialista** durante a **Segunda Guerra Mundial** como base do proxecto de organización política, social e económica que Alemaña quería promover en Europa.
• Gueto: É unha área separada para a vivenda dun determinado grupo étnico, cultural ou relixioso, voluntaria ou involuntariamente, en maior ou menor reclusión.
• Campo de Exterminio: Foron un tipo de campo de concentración construídos durante a **Segunda Guerra Mundial** polo réxime nazi para asasinar a opositores, librepensadores, comunistas, xudeus, masones, mestizos, xitanos, homosexuais, Testigos de Xehová, discapacitados e inimigos de guerra.
• Solución Final: É o nome do plan do **Terceiro Reich** para levar a cabo a **eliminación sistemática** da poboación xudía europea durante a Segunda Guerra Mundial. Só despois da guerra se empezou a coñecer como o **Holocausto** ou *Shoah*.

Termos da Guerra Fría e Organismos Internacionais

• Guerra Fría: Foi un enfrontamento político, económico, social, militar, informativo e científico iniciado tras finalizar a **Segunda Guerra Mundial** entre o Bloque Occidental (occidental-capitalista) liderado por **Estados Unidos**, e o Bloque do Leste (oriental-comunista) liderado pola **Unión Soviética**.
• Winston Churchill: Foi un político, estadista, historiador e escritor británico, coñecido polo seu liderado do Reino Unido durante a **Segunda Guerra Mundial**. Foi primeiro ministro do Reino Unido en dous períodos.
• Harry S. Truman: Foi o trixésimo terceiro presidente dos **Estados Unidos** desde 1945 ata 1953.
• Plan Marshall: Foi unha iniciativa de **Estados Unidos** para axudar a Europa Occidental, na que os estadounidenses deron axudas económicas para a reconstrución dos países de Europa devastados tras a **Segunda Guerra Mundial**.
• Doutrina de Truman: Foi unha medida creada polos **Estados Unidos** que pretendía dar apoio a «pobos libres que están resistindo os intentos de subxugación por minorías armadas ou por presións exteriores», con fervente tendencia anticomunista.
• Política de Contención: Foi unha política adoptada por **Estados Unidos** cara á **Unión Soviética** durante os primeiros anos da **Guerra Fría**. O propósito era impedir a expansión do territorio baixo control de réximes comunistas.
• OTAN: É unha **alianza militar intergobernamental** que se rexe polo Tratado do Atlántico Norte ou Tratado de Washington, asinado o 4 de abril de 1949.
• Pacto de Varsovia: Foi un acordo de cooperación militar asinado o 14 de maio de 1955 polos países do **Bloque do Leste**. O seu obxectivo era contrarrestar a ameaza da **OTAN**.
• Democracias Populares: É un tipo de réxime político. A súa expresión institucional son os autodenominados estados socialistas, que existiron durante o século XX.
• Comecon: Foi unha organización de cooperación económica formada en torno á **URSS** por diversos países socialistas, cuxos obxectivos eran o fomento das relacións comerciais entre os estados membros, como alternativa ao **Plan Marshall**.

Organizacións das Nacións Unidas (ONU)

• ONU: É a maior organización internacional existente. Creouse para manter a **paz e seguridade internacionais**, fomentar relacións de amizade e lograr a cooperación internacional.
• ACNUR: É o organismo das Nacións Unidas encargado de protexer aos **refuxiados** e desprazados por persecucións ou conflitos.
• FNUAP: É unha axencia especializada das Nacións Unidas que comezou a patrocinar programas de **política demográfica**.
• PNUD: Pertence ao sistema de Nacións Unidas, e a súa función é contribuír á mellora da **calidade de vida** das nacións.
• PNUMA: É un organismo da Organización das Nacións Unidas (ONU) que coordina as súas **actividades ambientais**, axudando aos países en desenvolvemento a aplicar políticas ecoloxicamente racionais.
• UNCTAD: É o principal órgano da Asemblea Xeral da ONU. Os seus obxectivos son maximizar as oportunidades comerciais, de investimento e desenvolvemento dos **países en vías de desenvolvemento**.
• UNICEF: É unha axencia da Organización das Nacións Unidas (ONU) que prové **axuda humanitaria** e de desenvolvemento a nenos e nais en países en desenvolvemento.
• FAO: É un organismo especializado da ONU que dirixe as actividades internacionais encamiñadas a **erradicar a fame**.
• FMI: É unha **organización financeira internacional** con sede en Washington D. C., Estados Unidos.
• OIT: É a única axencia ‘tripartita’ da ONU que reúne a gobernos, empregadores e traballadores a fin de establecer as **normas do traballo**.
• OMS: É o organismo da Organización das Nacións Unidas (ONU) especializado en xestionar políticas de prevención, promoción e intervención en **saúde a nivel mundial**.
• OMT: É un organismo internacional creado en 1974 que ten como propósito promover o **turismo**.
• UNESCO: A Organización das Nacións Unidas para a Educación é un organismo especializado das Nacións Unidas. Fundouse co obxectivo de contribuír á paz e á seguridade no mundo mediante a **educación, a ciencia, a cultura e as comunicacións**.

Etiquetas: Blitzkrieg, Galego, Guerra Fría, Historia Contemporánea, Holocausto, OTAN, Plan Marshall, Segunda guerra mundial